Ürkütücü durumlara karşı verilen tepkilere korku denir. Fobi ise bu korku durumlarından birisidir. Daha net bir şekilde duruma bakmak gerekirse bahsedilen herhangi bir korku çeşidi bireyin hayatını olumsuz olarak etkileyen durumlara fobi adı verilmektedir. Fobi bir tür anksiyete çeşididir. Duruma göre değişiklik göstermesiyle birlikte genellikle fobilerin tedavisi mümkündür. Ayrıca fobisi bulunan kişilere fobik denmektedir.

İnsanlar korku anında kendisini korumaya almak ister. Bu yüzden kendisi açısından tehlike oluşturabilecek herhangi bir durumda –kimi zaman bu yalnızca ön yargıdır– kaçma gereksinimi duyabilirler. Alınan önlemlere rağmen birey kendisini hala güvende hissetmiyorsa ve düşünmekten kendisini alıkoyamıyorsa bu durum fobidir. Fobinin ilerlemesi halinde ise istemsiz bir şekilde kişide anksiyete ortaya çıkabiliyor. Bu anksiyete durumuyla yalnız başa çıkmak oldukça zordur ve psikolojik destek alınmalıdır. İzmir psikolog ile iletişime geçerek destek alabilirsiniz.

Fobi bireyler arasında bir rahatsız olarak düşünülmüyor. Hatta maalesef kimi zaman kişinin abarttığı ve isterse bunun üstesinden hemen gelebileceği düşünülmektedir. Ancak bu oldukça yanlış bir düşüncedir. Bu korkular bireyin elinde olmadan içsel olarak gelir ve bu şekilde birey kendisine bir koruma kalkanı oluşturmak ister.

Fobilerin Sebepleri

Çocukluk döneminde karşılaşılan ciddi bir olay fobiye neden olur. Anne ve babanın da tepkisi çocukta fobi oluşumunda etkilidir. Kedi, köpek veya böcek ile karşılaşıldığı zaman anne ve babanın aşırı tepki göstermesi durumunda çocukta fobi oluşur. Daha sonra bu fobiler kalıtsal hale gelir ve psikolojik sorunlar artmaya başlar. Yaş ilerledikçe ise durum daha karmaşık bir hale gelir.

Yaşanılan olumsuz olaylar, kalıtsal sorunlar ve panik atak problemleri fobi oluşumunu tetikler. Açık alan korkusu, kalabalık korkusu ve diğer korkular hayatı olumsuz yönde etkileyebilir.  

Fobiler Kaç Çeşittir?

İnsan hayatının olumsuz yönde etkileyen fobiler iki kategoride değerlendirilir. Özgül ve karmaşık fobi olmak üzere iki grupta değerlendirilir. Özgül fobiler, mekânsal ve faaliyet kategorisinde oluşan korkulardır. Suya girme, köpek ve yılan korkusu gibi korkular özgül korkulardır. 

Karmaşık özelliğe sahip olan fobilerde ise korku birden fazla nesneye karşı duyulur. Birden fazla konu ve sahada ortaya çıkan bu korku, kaygısal anlamda kişinin ruhsal dengeyi kaybetmesi ve birbiri ile bağlantılı karmaşık konularda korku duymasıdır.

Fobi çeşitleri ise şu şekildedir:

1- Sosyal fobi/sosyal kaygı bozukluğu,

2- Açık alan korkusu/agora fobi,

Fobiler bu iki kategoride sınıflandırılır. Sosyal fobi; 

1- Kişinin kalabalık organizasyonlardan kaçması, 

2- Kalabalıkta kendini yabancı olarak görmesi, 

3- Kalabalık önünde konuşmaktan çekinme gibi korkulardır. Kişi kalabalıktan her zaman için kaçar.

Agorafobi ise sosyal fobiden farklıdır. Kapalı mekan korkusu olarak isimlendirilen bu fobide AVM, otobüs, tren ve benzeri yerlerde bulunmaktan kaçınılır. Kapalı mekandan çıkamayacağını zanneden bu kişilerde kaygı maksimum seviyede artmaktadır. Mekânsal korkuya sahip kişiler tek başına gezemez ve yanında her zaman için birilerinin olmasını ister.

Fobi Belirtileri

İnsanların hayatta yaşayabileceği birçok farklı durum vardır. Bu yüzden birçok farklı olabilecek fobiler de mevcuttur. Hatta kimi zaman kimsenin aklına gelmeyecek durumlar bir başkası için fobi olabiliyor. Bu yüzden belirtiler kimi zaman farklılık gösterebilmektedir. Fobi belirtileri:

• Yüzde kaşınma ve yanma hissi
• Titreme
• Nefes darlığı, nefes almada zorluk
• Yutkunma güçlüğü
• Terleme
• Mide bulantısı
• Bilinç kaybı
• Sinir krizi
• Şok

Elbette bu belirtiler fobiye göre ve fobinin derecesine göre farklılık göstermektedir. Kimisi bu belirtileri en uç noktada yaşarken kimisi daha hafif bir şekilde hissedebiliyor. Ancak oluşan fobi kişinin hayatını olumsuz yönden etkiliyorsa vakit kaybetmeden terapiye gitmekte fayda olacaktır. Fobilerin ileri seviyesinde bayılma ve kalp durma gibi durumlar ile de karşılaşılabiliyor. Bu yüzden fobiler basit bir durummuş gibi algılanmamalı ve ihmal edilmemelidir.

En Sık Rastlanan Fobiler

Fobilerin görülmesinde farklı nedenler etkili olabilmektedir. Uzun süre stres yaşamak, genetik faktörler ve travma, panik gibi durumlar fobilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Günlük hayatta en sık rastlanan fobiler:

• Yükseklik Korkusu ( Akrofobi )
• Uçma Korkusu ( Aerofobi )
• Hayvan Korkusu ( Zoofobi )
• Su Korkusu ( Hidrofobi )
• Yalnız Kalma Korkusu ( Otofobi )

Bahsedilen durumlar en sık rastlanan fobilerdir. Ancak kimi zaman öyle korkular vardır ki bireyler bu durumu sıradan bir korku olarak düşünürler. Bu yüzden fobi olduğu akıllarına gelmez. Ancak dünyada akla gelmeyen fobi sayısı oldukça fazladır.

Çok Nadir Görülen Fobiler

Bazı durumların fobi olduğunu öğrenmek kişileri şaşırtabiliyor. Duyulmayan birçok fobi bulunmaktadır. Çok nadir görülen fobiler:

• İyi haber almaktan korkma ( Eufobi )
• Uyumaktan korkma ( Hipnofobi )
• Banyo yapmaktan korkma ( Ablutufobi )
• İşe gitme korkusu ( Ergofobi )
• Cep telefonu olmama korkusu ( Nomofobi )

Fobiler ve Tanısı

Basit ve hayatı doğrudan etkilemeyen fobiler kişiyi rahatsız etmemektedir. Kişiyi rahatsız etmemekle birlikte bu gibi fobiler tedaviye ihtiyaç duymaz. Panik atağa neden olan, günlük yaşantıyı doğrudan etkileyen ve psikolojik anlamda sorun oluşturan fobiler ise tedaviye ihtiyaç duyar. Fobilerin tedavi edilmemesi durumunda daha karmaşık hale gelmeye başlar. Bu nedenle kişinin fobileriyle yüzleşmesi ve yersiz korkularını yenmesi gerekir. 

Fobilerle mücadele konusunda psikolog terapisi önemlidir. Terapinin amacı korkuya neden olan etkenlerin tespiti ve bu korkularla mücadele için özel bir yöntemin geliştirilmesi esastır. Bu işlemde uzman psikolog çözümleri önemlidir. Dışarı çıkma korkusu, kalabalığa karışma korkusu, tren veya metro korkusu, alt geçit ve üst geçit korkusu, tek başına kalma korkusu, korku duyulan nesnelerle karşılaşma korkusu ve kapalı alan korkusu tedaviye ihtiyaç duymaktadır. Korkuların oluşmasında medyanın da etkisi fazladır. Filmler, diziler ve haberler, insan algısını kontrol eder. Psikolojik sağlığı ciddi anlamda bozan filmler ve programlar, özellikle çocuk psikolojisini ciddi anlamda tahrip eder.

Fobi Tedavi Süreci

Herhangi bir durumda korku yaşayan kişiler bu durumun fobi olduğunu öğrendiğinde ya da bundan şüphelendiğinde fobilerin tedavisi olup olmadığını da merak edebiliyor. Çünkü bazı kişiler korkuların tedavisi olmayacağını düşünmektedir. Tedavi sürecinde öncelikle kişilerin fobisi olan durumun neyden kaynaklandığı bulunmaya çalışmaktadır. Her zaman geçerli olmamakla birlikte geçmiş ile ilgili olabilmektedir.

Fobi tedavi sürecinde korkunun üzerine gitmek son süreçte olabilecek bir durumdur. Öncelikle İzmir Anka Psikoloji ile fobiye neden olabilecek durum ortadan kaldırılmalıdır. Aksi halde korkunun direkt üzerine gitmek korkuyu daha çok tetikleyecektir. Sizde fobi tedavisi ile korkusuz bir yaşama geri dönebilirsiniz.