Derealizasyon, psikolojik bir durum olup kişinin kendi bedenine veya zihinsel süreçlerine, kendi yaşamına dışarıdan bir gözlemci gibi olmaktır. Kişi, sürekli veya tekrarlayan bir kopukluk hissi, yani duyarsızlaşma yaşar. Derealizasyon, kişinin çevresinden kopmuş olma hissini içerir. Bu durum, kişinin çevresine veya kendi bedenine olan bağlantısını kaybettiği veya gerçeklik duygusunun azaldığı bir deneyimi ifade eder.
Derealizasyon durumunda birey, etraflarındaki nesneleri, insanları veya olayları gerçek veya tanıdık gibi algılayamaz. Bu durum, kendine ve çevresine yabancılaşma hissini içerir. Bozukluk, genellikle şiddetli stres, özellikle çocukluk dönemindeki duygusal istismar veya ihmal ya da fiziksel istismara maruz kalmak, fiziksel istismara tanık olmak mali durum veya iş nedeniyle ortaya çıkan büyük stresler, depresyonve anksiyete ile tetiklenir.
Kendinden ya da çevresinden kopma duygusu, dönemsel ya da sürekli olarak ortaya çıkabilmektedir.
Diğer olası nedenleri dışlamak için testler yapıldıktan sonra Anka Psikoloji Merkezi, semptomları temel alarak bozukluğu teşhis eder. Psikoterapi, özellikle de bilişsel-davranışçı terapi sıklıkla faydalıdır. Derealizasyon bozukluğu, geçici duyarsızlaşma veya derealizasyon duygularının yaygın olduğu bir sorundur.
İnsanların yaklaşık yarısı, zaman zaman kendilerinden ya da çevreden kopmuş hissetmektedir. Bu duygu genellikle hayati tehlike yaşayan, bazı hapları kullanan, çok yorgun olan insanlarda görülür. Aile içi şiddete maruz kalmak, ciddi derecede engelli veya akıl hastası bir ebeveyne sahip olmak, sevilen birinin beklenmedik ölümü gibi olaylar ve daha birçok ruh sağlığı bozukluğunda da bir semptom olarak ortaya çıkabilen derealizasyon, kendi başına meydana gelir, devam eder veya tekrarlanır.
Semptomlar, kişi için çok üzücüdür. Kişinin evde ve işte çalışmasını zorlaştırır. Erkekleri ve kadınları eşit derecede etkileyen bozukluk, erken veya orta çocukluk döneminde başlayabilir. Nadiren 40 yaşından sonra başladığı görülen derealizasyon, özellikle semptomlar tedavi sırasında üstesinden gelinebilecek streslerden kaynaklanıyorsa, tam iyileşmenin mümkün olduğu bir sorundur. Diğer insanlar tedaviye iyi yanıt vermez ve hastalık kronikleşir. Bazı kişilerde kendiliğinden kaybolur.
Derealizasyonun Belirtileri
Derealizasyonun belirtileri, devam eden veya tekrarlayanlar bile, eğer insanlar zihinlerini meşgul edebilir ve benlik algıları yerine başka düşüncelere veya faaliyetlere odaklanabilirlerse, yalnızca küçük sorunlara neden olabilir. Bununla birlikte, bazı insanlar, kendilerinden ve çevrelerinden çok kopuk hissettikleri için veya aynı zamanda kaygı ve depresyon yaşadıkları için engelli hale gelir. Derealizasyonun belirtileri şunlardır:
- Çevrenin Yabancılaşması:
- Zamansal ve Mekansal Kayıp
- Bedensel Yabancılaşma
- Gerçeklik Duygusunun Azalması
- Duygusal Uyuşukluk
Birey çevresindeki nesneleri, insanları veya yerleri sanki gerçek dışı veya yabancı gibi algılar. Her şeyin sürrealist veya rüya gibi göründüğü ifade edilir. Kişi, zamanı veya mekanı tam olarak algılayamaz veya bu konuda karmaşıklıklar yaşayabilir. Kendi bedenine yabancılaşma hissi yaşanabilir. Birey, vücudunu gerçekten yönetemediğini düşünebilir.
Kişi, yaşananların gerçek veya gerçekdışı olduğuna dair net bir ayırt edici hisse sahip olmayabilir. Derealizasyon durumunda olan kişiler, duygusal tepkilerini zayıflamış veya uyuşmuş gibi hissedebilir.
Derealizasyon, genellikle yoğun stres, anksiyete, travmatik deneyimler, depresyon gibi psikolojik etkenlerle ilişkilendirilir. Ayrıca depersonalizasyon adı verilen bir başka benzer durumla birleşebilir. Depersonalizasyon, kişinin kendi benliği veya kendine ait hislerine yabancılaştığı bir durumdur.
Derealizasyon deneyimleri genellikle geçici olabilir ve birçok insan hayatlarının belli bir döneminde bu tür deneyimler yaşayabilir. Ancak bu deneyimler sürekli hale gelirse veya günlük işlevselliği ciddi şekilde etkilerse, bir psikolog veya psikiyatrist ile görüşmek önemlidir. Profesyonel yardım, bu tür durumların nedenlerini anlamak ve uygun tedavi planlarını oluşturmak açısından yardımcı olabilir.
Derealizasyonun Tedavisi
İnsanlar yalnızca bozukluğun devam etmesi, tekrarlaması veya sıkıntıya neden olması durumunda tedavi edilir. Derealizasyon tedavisinde, bazı insanlar için çeşitli psikoterapi yöntemleri etkili olmaktadır. Derealizasyon bozukluğu sıklıkla tedavi gerektiren diğer akıl sağlığı bozukluklarıyla ilişkilendirilir veya bunlar tarafından tetiklenir. Semptomları tetikleyen veya duyarsızlaşma bozukluğunun gelişmesine katkıda bulunmuş olabilecek herhangi bir stres de ele alınmalıdır.
Anka Psikoloji Merkezi
