Stresin günlük rutini gerçekleştirmeyi zorlaştırabilecek duygusal ve davranışsal sonuçları vardır. Bunlar arasında anksiyete, depresyon, yorgunluk, saldırganlık, motivasyon kaybı veya içine kapanma ve problem çözme ve konsantrasyon zorlukları yer alır. Stresin baş ağrısı, mide bulantısı ve çarpıntı gibi fizyolojik sonuçları da vardır. Peki, stresten nasıl kaçınılabilir ve bu süreçte stresin olumsuz sosyal, duygusal ve fiziksel sonuçları nasıl hafifletilebilir?
Stres ve kaygı, günlük yaşamın bir parçası olabilir ancak bazen bunlar yönetilemez hale gelebilir. Stresten bunalmış hissettiğinizde ve normal rutininizi sürdüremez hale geldiğinizde, bir uzmandan yardım almak isteyebilirsiniz. Eğer stres ve kaygı şiddetli veya sürekli bir hal alıyorsa, profesyonel yardım almak önemlidir. Anka Psikoloji Merkezi, stres/kaygı için öneriler ve çözüm konusunda danışanlarının daima yanındadır.
Stres, aşırı zihinsel veya duygusal baskı altında olma hissidir. Başa çıkamadığınızı hissettiğinizde baskı, strese dönüşür. İnsanların strese farklı tepki verme yolları vardır. Dolayısıyla bir kişi için stresli olan bir durum, başka biri için motive edici olabilir. Yaşamın birçok talebi, özellikle iş, ilişkiler ve para sorunları, strese neden olabilir. Stres çoğu zaman bu taleplerin çözümlenmesine engel olabilir, hatta yapılan her şeyi etkileyebilir.
Stres Belirtileri
Stres, hisleri, düşünceleri, davranışları ve vücudun çalışmasını etkileyebilir. Stres vücutta hormonların artmasına neden olur. Bu stres hormonları, savaş ya da kaç tepkisi olarak adlandırılan, baskı ya da tehditlerle başa çıkabilmeyi sağlamak için salgılanır. Baskı veya tehdit geçtikten sonra stres hormonu seviyeleri, genellikle normale döner. Ancak sürekli stres altındaysanız bu hormonlar vücudunuzda kalacak ve stres belirtilerine yol açacaktır. Stresin yaygın belirtileri şunlardır:
- Uyku problemleri
- Terlemek
- İştah kaybı
- Konsantrasyon zorluğu
- Endişeli hissetmek
- Sinirli hissetmek
- Özgüveninin düşük olması
- Sürekli endişelenmek
- Öfke kontrolsüzlüğü
- Çoğu zaman mantıksız davranmak
- Baş ağrısı
- Kas gerginliği veya ağrı
- Baş dönmesi
Günlük Yaşamda Stresi Yönetmek
Stres başlı başına bir hastalık değildir ancak tedavi edilmezse ciddi hastalıklara neden olabilir. Stres belirtileri, erken tanımlanmalıdır. Stresin belirti ve semptomlarını tanımak, başa çıkma yollarını bulmaya ve kişiyi sağlıksız başa çıkma yöntemlerini benimsemekten kurtarmaya yardımcı olacaktır. Stresi önlemek için yapabilecek çok az şey vardır, ancak stresi daha etkili bir şekilde yönetmek için yapabilecek birçok şey vardır. Stres ve kaygıyı yönetmeye yardımcı olabilecek bazı öneriler şunlardır:
- Derin ve yavaş nefes alarak vücudu rahatlatmak, anksiyeteyi azaltabilir. Düzenli nefes almak, stresle başa çıkma konusunda etkili olabilir.
- Egzersiz, endorfin adı verilen doğal mutluluk hormonlarını salgılar. Düzenli olarak egzersiz yapmak, stresi azaltabilir ve genel ruh halini iyileştirebilir.
- Yeterli ve kaliteli uyku, zihinsel ve duygusal sağlığı destekler. Uyku düzenini korumak, stresle baş etmeye yardımcı olabilir.
- Dengeli ve sağlıklı bir beslenme düzeni, vücudun stresle daha iyi başa çıkmasına yardımcı olabilir. Kafein ve şekeri kısıtlamak önemlidir.
- Aile, arkadaşlar veya destek gruplarıyla zaman geçirmek, duygusal destek sağlayabilir. Duygusal yükleri paylaşmak, stresi hafifletebilir.
- Olumsuz düşünce kalıplarını fark edip, bunları olumlu ve gerçekçi düşüncelerle değiştirmeye çalışmak, kaygıyı azaltabilir.
- Sorunlarla yüzleşirken mantıklı düşünmek, sorunları parçalara bölmek ve adım adım çözüm yolları bulmak stresi azaltabilir.
- Zaman yönetimi becerileri geliştirmek, görevleri ve sorumlulukları daha iyi yönetmeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda kendinize zaman ayırmayı unutmamak da önemlidir.
- Meditasyon, yoga, derin gevşeme gibi zihin ve beden teknikleri stresi azaltabilir. Bu teknikler, sakinleşme ve gevşeme hissi yaratabilir.
- Akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve tabletler çoğu zaman gerekli olsa da bunların çok sık kullanılması stres düzeylerini artırabilir. Bunların kullanımını en aza indirgemek stresi azaltabilir.
- Enerjiyi olumlu yönlere yönlendirebilecek faaliyetler yapmak hem stresi hem de kaygıyı azaltabilir.
- Kişisel bakım eksikliği, daha yüksek stres ve tükenmişlik riskiyle ilişkilendirildiği için kişisel bakımla meşgul olan kişilerde genellikle daha düşük stres seviyeleri ve daha iyi yaşam kalitesi bulunur.
Genetik, sosyal destek düzeyi, kişilik tipi, ırk, cinsiyet, sosyoekonomik durum veya diğer faktörlere bağlı ayrımcılık, çocukluk travması, meslek gibi bazı faktörler strese karşı hassasiyeti etkileyebilir. Günlük yaşamın kronik stresini mümkün olduğunca en aza indirmek, genel sağlığı destekleyebilir. Kronik stres, kalp hastalığı, anksiyete bozuklukları ve depresyon gibi sağlık sorunlar, riski artırabilir. Kişinin kendisine zaman ayırması sağlıklı bir yaşam sürmek için çok önemlidir.
