Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi, psikolojide, genellikle bir piramit içindeki hiyerarşik seviyeler olarak gösterilen beş katmanlı bir insan ihtiyaçları modelini içeren bir motivasyon teorisidir.
- Hiyerarşinin en altından yukarıya doğru ihtiyaçlar: fizyolojik (yiyecek ve giyecek), güvenlik (iş güvenliği), sevgi ve ait olma (arkadaşlık), saygı ve kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarıdır. Bireyler daha üstteki ihtiyaçlara yönelmeden önce, hiyerarşide daha alttaki ihtiyaçlar tatmin edilmelidir.
- Maslow , insanların belirli ihtiyaçları elde etmek için motive olduklarını ve bazı ihtiyaçların diğerlerine göre öncelikli olduğunu belirtmiştir. En temel ihtiyacımız fiziksel olarak hayatta kalmaktır. Bu davranışlarımızı motive eden ilk şey olacaktır. Bu seviye bir kez yerine getirildiğinde, bir sonraki seviye yukarı bizi motive eden şeydir.
- Fizyolojik ihtiyaçlar
- Bunlar insanın hayatta kalması için biyolojik gerekliliklerdir. Hava, yiyecek, içecek, barınak, giyim, sıcaklık, seks, uyku bunlara örnek verilebilir.
- Bu ihtiyaçlar karşılanmazsa, insan vücudu en iyi şekilde çalışamaz. Maslow, fizyolojik ihtiyaçları en önemli olarak kabul etti çünkü bu ihtiyaçlar karşılanana kadar diğer tüm ihtiyaçlar ikincil hale geldi.
2. Güvenlik ihtiyaçları
- Bireyin fizyolojik ihtiyaçları bir kez tatmin edildiğinde, güvenlik ihtiyaçları belirgin hale gelir. İnsanlar hayatlarında düzen, öngörülebilirlik ve kontrol deneyimlemek isterler. Bu ihtiyaçlar aile ve toplum tarafından karşılanabilir (örneğin finansal güvenlik, sağlık ve sıhhat, okullar, iş ve tıbbi bakım).
- Aynı zamanda duygusal güvenlik, mali güvenlik (ör. istihdam, sosyal refah), kanun, düzen, sosyal istikrar, mülkiyet, kazalara ve yaralanmalara karşı güvenlik de bunun içerisinde yer alır.
- Sevgi ve Aidiyet İhtiyaçları
- Fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçları karşılandıktan sonra üçüncü düzey insan ihtiyaçları sosyallik ve aidiyet duygularını içerir. Aidiyet, kişiler arası ilişkiler, bağlılık ve bir grubun parçası olmak için insanın duygusal ihtiyacını ifade eder. Sevgi, kabul ve ait olma yer alır.
- Ait olma gereksinimlerine örnek olarak arkadaşlık, sevgi, aile ilişkileri, romantik ilişkiler, yakınlık, güven ve kabullenme, şefkat alma ve verme verilebilir.
- Yalnızlık, depresyon ve kaygıdan kaçınmak için insanların başkaları tarafından sevildiğini ve kabul edildiğini hissetmesi, kişisel ilişkileri kuvvetli tutmak son derece önemlidir.
- Saygınlık (Değer) İhtiyaçları
- Maslow’un hiyerarşisinde dördüncü seviyedir ve kendine değer verme, başarı ve saygıyı içerir. Maslow, saygı ihtiyaçlarını iki kategoriye ayırdı. Bunlardan ilki kendine saygı (haysiyet, başarı, ustalık, bağımsızlık) diğeri de başkalarından itibar veya saygı görme arzusudur ( statü, prestij).
- Bu düzeyde, başkalarının saygısını ve takdirini kazanmak giderek daha önemli hale gelir. İnsanların bir şeyleri başarmaya ve ardından çabalarının tanınmasına ihtiyacı vardır. Saygınlık ihtiyaçları, başarı ve prestij duygularına ek olarak, benlik saygısı ve kişisel değer gibi şeyleri içerir.
- İnsanlar, başkaları tarafından kendilerine değer verildiğini hissetmeye ve dünyaya bir katkı yaptıklarını hissetmeye ihtiyaç duyarlar. Mesleki faaliyetlere katılım, akademik başarılar, takım katılımı ve kişisel hobilerin tümü saygı gereksinimlerinin karşılanmasında rol oynayabilir.
- Kendini Gerçekleştirme İhtiyaçları
- Maslow’un hiyerarşisinde en yüksek seviyedir ve bir kişinin potansiyelini gerçekleştirmesini, kendini gerçekleştirmesini, kişisel gelişim arayışını ve zirve deneyimlerini ifade eder.
Maslow (1943) bu düzeyi, kişinin elinden gelen her şeyi başarma, olabileceği en fazla olma arzusu olarak tanımlar. - Bireyler bu ihtiyacı çok özel olarak algılayabilir veya buna odaklanabilir. Örneğin, bir birey ideal bir ebeveyn olmak için güçlü bir arzuya sahip olabilir. Bir diğerinde arzu, ekonomik, akademik veya spor alanında kendini ifade edilebilir.
İhtiyaçlar Hiyerarşisi Özeti
1) İnsanlar bir ihtiyaçlar hiyerarşisi tarafından motive edilir.
2) İhtiyaçlar, daha yüksek ihtiyaçlardan önce daha temel ihtiyaçların az ya da çok karşılanması gereken (tamamı ya da hiçbiri yerine) bir üstünlük hiyerarşisinde düzenlenir.
3) İhtiyaçların sırası katı değil, bunun yerine dış koşullara veya bireysel farklılıklara göre esnek olabilir.
4) Davranışların çoğu çoklu motivasyona sahiptir. Aynı anda birden fazla temel ihtiyaç tarafından belirlenir.
İzmir psikolog olarak iletişime geçebilirsiniz.
