Otizm, nöro-gelişimsel bir bozukluktur. Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olarak adlandırılır. Genellikle erken çocukluk döneminde başlayan bu bozukluk, yaşam boyu devam eder. Otizm, iletişim zorluğu, sosyal etkileşim ve beceri güçlüğü, sınırlı ilgi alanları, tekrarlayıcı davranışlar, konuşma ve sözsüz iletişim ile ilgili zorluklarla karakterize edilen geniş bir yelpazedeki koşulları ifade eder. Otizmin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve geniş bir spektrumda yer alabilir.
Otizmin, tek değil, çoğu genetik ve çevresel faktörlerin birleşiminden etkilenen birçok alt türü vardır. Otizm bir spektrum bozukluğu olduğundan, otizmli her bireyin kendine özgü güçlü yönleri ve zorlukları bulunur. Otizmli kişilerin öğrenme, düşünme ve problem çözme yolları yüksek vasıflılardan ciddi zorluklara kadar değişebilir. OSB’li bazı kişiler günlük yaşamlarında önemli ölçüde desteğe ihtiyaç duyar. Bazıları, daha az desteğe ihtiyaç duyar. Ve bazı şartlardatamamen bağımsız yaşayabilir.
Otizmin gelişimi, çeşitli faktörler tarafından etkilenebilir ve buna genellikle duyusal hassasiyetler ve gastrointestinalbozukluklar, nöbetler veya uyku bozuklukları gibi tıbbi sorunların yanı sıra anksiyete, depresyon ve dikkat sorunları gibi zihinsel sağlık sorunları da eşlik eder. Bu bozukluğun erken belirtileri, çocuk bir yaşına gelmeden ebeveynler veya çocuk doktorları tarafından fark edilebilir. Bununla birlikte, belirtiler genellikle çocuk 2 veya 3 yaşına geldiğinde daha tutarlı bir şekilde görünür hale gelir.
Bazı durumlarda, otizme bağlı işlevsel bozukluk hafif olabilir ve çocuk okula başlayana kadar belirgin olmayabilir, daha sonra akranları arasında eksiklikler belirginleşebilir. Araştırmalar, erken müdahalenin otizmli kişiler için yaşamın ilerleyen dönemlerinde olumlu sonuçlara yol açtığını göstermektedir. İzmir uzman psikolog Anka Psikoloji Merkezi, karmaşık bir gelişimsel durum olan otizm konusunda da danışanlarına en iyi yol göstericidir.
Otizmin Yaygın Belirtileri
Otizm yaşam boyu süren bir hastalık olarak kabul edilse de bu zorluklar nedeniyle işlevsellikteki bozulmanın derecesi otizmli bireyler arasında farklılık göstermektedir. Otizm, oldukça geniş bir spektrumda yer aldığı ve her bireyde belirtiler ve dereceleri farklılık gösterdiği için erken teşhis ve uygun destek, otizmli bireylerin gelişimine yardımcı olabilir. Otizm konusunda endişeler varsa, bir çocuk psikiyatristi veya uzman bir profesyonel ile görüşmek önemlidir. Otizmin yaygın belirtilerişunlardır:
• Sosyal İletişim Zorlukları
• Tekrarlayıcı Davranışlar ve İlgi Alanları
• Sosyal Etkileşimde Zorluklar
• Duyusal Hassasiyetler
• Rutin ve Yapıya Duyulan İhtiyaç
• İletişim Becerilerinde Gecikme veya Eksiklik
Sosyal iletişim zorlukları, göz teması kurmada güçlük, sözel ve sözel olmayan iletişimde sorunlar, dil gelişiminde gecikmeler ve başkalarına duygusal tepkileri anlamada zorluktur. Otizmli bireyler, başkalarının duygusal ifadelerini ve tepkilerini anlamakta zorlanabilir. İlgi alanlarının başkalarıyla paylaşılmasıazalır. Sözsüz jestlerin kullanımında yeterlilik eksikliği vardır.Arkadaş edinme veya onları sürdürmede zorluk yaşanır.
El çırpma, elleri sallama, objeleri döndürme gibi tekrarlayıcı fiziksel davranışlar sergileyebilirler. Otizmli bireyler belirli nesneler, konular veya aktiviteler üzerine yoğun ilgi gösterebilirler. Bu ilgi alanları sıkça değişmez. Davranışları esnek değildir. Değişimle baş etmede aşırı zorluk, rutin ve yeni deneyimlerdeki değişikliklere tahammül etme zorluğu yaşarlar.Değişiklikler veya beklenmedik durumlar, onlarda kaygı ve rahatsızlık yaratabilir.
Otizmli bir birey, başkalarını dışlayarak niş konulara aşırı odaklanır. Başkalarının da bu konulara eşit derecede ilgi duymasını bekler. Otizmli bireyler için işbirliği yapma da zor olabilir. Başkalarının duygusal durumlarını anlamada güçlükçekebilirler. Kendisinin ve başkalarının duygularını takdir etmede zorluk yaşarlar. Ses, ışık, dokunma gibi duyusal uyaranlara aşırı hassasiyet veya ilgisizlik gösterebilirler. Otizmli bireyler, bazı duyusal uyarıcılara aşırı reaksiyon gösterebilirken, diğerlerine karşı ilgisiz olabilirler.
Eşyaları, genellikle oyuncakları, çok özel bir şekilde düzenlemek isterler. Otizmli bireylerin dil gelişimi normalden daha yavaş olabilir. Otizmli bir bireyde konuşmada tekrarlamalar ve sıra dışı konuşma tarzları görülebilir. Mevcut bilim, çeşitli genetik faktörlerin otizm riskini karmaşık bir şekilde artırabileceğini öne sürmektedir. Ebeveynlerin hamilelik sırasında yaşlı olması, otizm riskinin daha yüksek olmasıyla bağlantılıdır.
Otizm, kişinin nasıl düşündüğünü, hissettiğini, başkalarıyla nasıl etkileşimde bulunduğunu ve çevreyi nasıl deneyimlediğini etkileyen bir durumdur. Otizmle ilgili pek çok efsane ve yanlış anlaşılma vardır. Ancak pek çok otizmli insan zorluklarla karşılaşsa da, doğru destekle harika bir yaşam kalitesine ulaşabilir. Aslında otistik insanlar, çok çeşitli özellikler sergiler. Bunlar, onların güçlü yönlerini, iletişimlerini, sosyal etkileşimlerini, boş zamanlarını ve oyunlarını kapsar.
Otizme Özel ilgiler
Otizm spektrumundaki pek çok kişi, belirli bir konuya veya hobiye özel ilgi gösterir, ilgi alanlarında uzmanlaşır ve buna çok fazla zaman ayırıp odaklanır. Bir kişinin özel ilgi alanları hayatı boyunca değişebilir, bazıları ise kariyerlerinin bir parçası olarak kendi ilgi alanlarını sürdürebilir. Bazı insanlar için özel ilgi alanları takıntı haline gelebilir ve bu da onların hayatlarının diğer bölümlerini ihmal etmelerine ve kendi ilgi alanlarına odaklanmalarına neden olabilir.
