Henüz bir bilim olarak psikoloji ortaya çıkmadan önce bile renklerin insan yaşamına etkisi bir tartışma konusuydu. Modern anlamda psikolojinin kurulmasıyla birlikte renk psikolojisi nedir, renklerin hayatımıza nasıl etkileri vardır, gibi sorular ön plana çıkmaya başladı. Henüz tam olarak ayrılmış bir dal olmasa bile renklerin etkileri üzerine çalışan psikologlar azımsanacak sayıda değildir.

Bazı kişilik özelliklerine sahip bireylerin belirli renkleri tercih etme yönelimlerinin olduğuna dair önemli çalışmalar yapılmıştır. Benzer şekilde bazı renklerin de insanların hayat tarzına etkiler yapabildiği klinik ve gözlemsel çalışmalarla literatürde kendine yer bulabilmiştir. Böylelikle daha formel bir şekilde gelişen renk psikolojisi, alanın önemli çalışmaları arasında sayılmaya başlanmıştır.

Kişilik yapıları, düşünce ve davranışlar ile renkler arasında üçlü bir diyalektik ilişki olduğu söylenebilir. Bu üç unsurun birbirini etkilediği ve birbirinden beslendiği konusunda psikologlarca yapılan çok sayıda çalışma bulunmaktadır.

Toplum nazarında genel bir kanı olarak pesimist yapıdaki kişilerin koyu tonları, daha pozitif yapılı kişilerin ise açık tonları tercih ettiği bilgisi hemen herkesin kulağına gelmiştir. Oysa renk psikolojisi alanında yapılan çalışmalara bakıldığında bundan çok daha karmaşık bir süreç olduğu söylenebilir. Çünkü bazı renklerin, bazı kişilik özellikleri tarafından tercih edilmesinin ötesinde etkileri vardır. Bunun başında ise ortamda bulunan renklerin düşünce ve davranışları etkileyebildiği bilgisi yer alır.

İşte kişilik yapılarına göre tercih edilen renkler üzerine birkaç örnek:

• Kırmızı: Yapılan çalışma ve gözlemlere bakıldığında kırmızı rengin agresif ve/veya hırslı kişiler tarafından tercih edildiği görülmüştür.
• Mavi: Benzer çalışmalarda mavinin de sabırlı, hoşgörülü ve fedakar yapıya sahip insanların tercihi olduğu ön plana çıkmıştır.
• Yeşil:  Farklı tonları çeşitli anlamlara gelse de yeşil rengin çoğunlukla dingin yapıdaki bireyler tarafından kullanıldığı görülür. İnsan, hayvan ve doğa sevgilerinin ön planda olduğu söylenebilir.
• Sarı: Sarı rengi tercih edenlerin özgürlükçü yapıda olmaları dikkat çekicidir. Maceraperest oldukları söylenebilir ve yeniliklere oldukça açıktırlar.
• Beyaz: Beyaz renkle ilgili olarak toplumda bilinen algı yanlış değildir. Hayata pozitif bakan, sakin ve tebessümü seven kişilerin beyaz tercih ettiği söylenebilir.
• Siyah: Üzerinde uzlaşılması en güç renklerden birisi siyahtır. Farklı çalışmalarda siyah rengin çok farklı yapıdaki kişilikler tarafından seçildiği görülmüştür. Elde edilen bulgulara göre sadık ve güvenilir kişiler ile daha ‘şeytani’ yapıdaki insanların bu rengi seçtiği bilgisi vardır. Ayrıca ciddi görünümü tercih edenlerin ortak olarak siyah veya diğer renklerin koyu tonlarına yöneldiği söylenebilir.

Renklerin Psikoloji Üzerindeki Etkisi

Uzun yıllardır bir araştırma ve tartışma konusu olan renklerin psikoloji üzerine etkisi son yıllarda daha elle tutulur bilgilere konu olabilmiştir. Kişilik özellikleri renklerin tercihinde etkili olabildiği gibi renklerin de bazı düşünce veya davranışları ortaya çıkardığına ilişkin önemli bulgular vardır. Aşağıda yaygın renklerin insanlar üzerinde nasıl etki yaptığına ilişkin kısa bilgilendirmeler yer almaktadır.

• Kırmızı: Kırmızı rengin iştah açtığına ilişkin çok sayıda bulgu vardır Bu nedenle de uluslararası yemek firmaları logolarında kırmızıya bolca yer verirler.
• Mavi: Kırmızının aksine mavinin de iştah kapatıcı bir özelliğe sahiptir. Yine bundan dolayı yemek işiyle uğraşan yerlerde mavi renge rastlamak oldukça güçtür. Bununla birlikte okul ve işyerlerinde tercihi uygun kabul edilir. Çünkü mavi rengin performans ve verimlilik üzerine olumlu etkileri belirlenmiştir.
• Yeşil: Doğanın rengi olan yeşilin yaratıcılığı artırdığı kabul edilir. Bununla paralel olarak sakinlik kazandırdığı da elde edilen bilgiler arasında yer alır.
• Sarı: İnsanda olumsuz duygular uyandıran renkler arasında sarının önemli bir yeri vardır. Bebeklerin huzursuzlanmasında sarı rengin etkisi olduğu düşünülür. Yine benzer şekilde sarının ölümü hatırlattığına ilişkin bilgiler bulunur. Ayrıca genel itibariyle gözü yoran bir renk olarak kabul edilir.
• Beyaz: İnsanlarda olumlu izlenimi tetikleyen en önemli renklerden biri beyazdır. Saflık, temizlik ve iyi niyet gibi duyguları uyandırdığı kabul edilir.
• Siyah: Tüm dünyada siyaha ilişkin farklı inanç ve doğrular kabul edildiği söylenebilir. Batı toplumlarında hırs duygusunu uyandırır. Ayrıca yas sürecinde siyah giyilmesi istenir. Doğuda, özellikle Uzak Doğu’da ise siyah, tam tersine mutluluğun sembolüdür.

Renklerle ilgili yapılan çalışmalar tüm dünyada ve ülkemizde olduğu gibi İzmir psikolog ve psikiyatrları tarafından da yürütülmeye devam etmektedir. Bu bağlamda psikologlara renk tercihleri konusunda da danışabilmek söz konusudur.

Bireylerin kişilik analizleri yapılarak hangi renkleri tercih etmesi gerektiği yönünde rehberlik yapılabilir. Bunun için gerekli psikolog İzmir başta olmak üzere farklı illerimizde bulunabilir. Bununla birlikte renklerin olumlu etkilerinden yararlanabilmek adına da psikolog desteği almak oldukça normal bir durum olarak kabul edilmelidir.