Yas ve kayıp herkesin hayatında yaşadığı ya da yaşaması mümkün olan bir durumdur. Bu durumu kimi insanlar sağlıklı bir şekilde atlatabilirken kimi insanlar oldukça yaralı bir şekilde geçirebilir hatta geçip bitmeyen bir sürece girmiş gibi hissedebilirler. Ölüm hayatın bir gerçeği olduğu gibi kimin ne zaman bir yakınını kaybedeceği belli olmuyor. Özellikle beklenmeyen bir anda gelen kayıp daha stresli bir yas sürecine neden olabiliyor.

Kayıp dendiği zaman akla yalnızca ölüm gelmemelidir. Hayatta olmasına rağmen kaybedilen kişiler de vardır. Bu kayıp durumu da kişilerde yas durumuna neden olabiliyor. Bu yüzden her yasta aynı tepki verilmeyebilir. Bunun yanı sıra birisi kaybedildiği zaman da herkesten aynı acıyı yansıtmasını beklemek doğru olmayacaktır.

Kayıp yaşandıktan sonra birey o süreci oldukça sağlıklı bir şekilde atlatmış olarak görülebilir. Kişi yapı gereği daha güçlü olabilir. Ancak bu o kişinin acı çekmediği ya da üzülmediği anlamına gelmemektedir. Üstelik duygularını dışa vurmayan kişilerde yas süreci daha sıkıntılı bir şekilde geçebilir.

Yas Evreleri

Yas evreleri genel olarak bakıldığı zaman 5 kısımdan oluşmaktadır. Yas evreleri:

• 1.Evre: Kişi yaşadıklarını kabullenemez ve inkar aşamasındadır. En zor süreçlerden birisidir. Kişi yaşadığı durumun gerçekliğini kabul etmek istemez.
• 2.Evre: Birey bu evrede olayda suçlu birilerini arar. Suçlu birisi olmasa dahi o dönemde ona göre birileri yüzünden bu olay olmuştur.
• 3.Evre: Bu evrede çaresizlik durumu yaşanır. Kişi bundan sonraki hayatının eskisi gibi olmayacağını düşünmeye başlar ve kendisini eksik hisseder.
• 4.Evre: Bu evrede birey depresyona girer. Uzun uzun düşüncelere daldıktan sonra yorulmuş olan beynini dinlendirme ihtiyacı ile donuklaşır ve kimseyle konuşmak istemez.
• 5.Evre: Son evrede birey yaşadıklarını, kayıplarını kabullenmeye başlar. Kişi özlemle baş etmeye alışır ve hayatını eski düzenine oturtmak için çabalar.

Yas evreleri elbette herkeste aynı olmayabiliyor. Bazı insanlar hemen durumu kabullenerek son evreden başlayabiliyor. Olayın üzerinden biraz zaman geçtikten sonra depresyon evresine girebiliyor. Evreler genel olarak yukarıda bahsedildiği gibidir. Ancak kişiye göre evrelerin yerleri değişkenlik gösterebiliyor.

Yas Durumu Ne Zaman Sorun Olmaya Başlar?

Yas en fazla 6-12 ay arasında sürmektedir. Bu süreçten daha fazla sürdüğü zaman kişilerin bir psikolog desteği almaya başlaması gerekebilir. Kayıp ilk yaşandığı zamanlarda gösterdiği tepkilerden arınamadıysa ve hala aynı düzeyde tepkiler veriliyorsa bu durum kişiyi yoracağı gibi kendisine istemeden de olsa zarar vermesine neden olabilir.

Duygusal Yas Belirtileri

Yas ve kayıp belirtileri hem fiziksel hem de duygusal olarak gözlenmektedir. Duygusal yas belirtileri:

• Şoka girmek
• İnkar etmek
• Üzüntü
• Korku hissetmek
• Olaydan dolayı suçluluk hissetmek
• Kendisine, çevresine ya da olaya sebep olduğunu düşündüğü kişilere kızmak

Duygusal yas belirtileri kaybın hemen ardından normal kabul edilmektedir. Ancak uzun süreli bir durum söz konusu olduğu zaman bireyin kesinlikle destek alması gerekmektedir.

Fiziksel Yas Belirtileri

Duygusal yas belirtileri olduğu gibi fiziksel yas belirtileri de vardır. Herkeste olmasa da yas ve kayıp yaşayan bireylerin yarısında bu durumlar gözlemlenmektedir. Fiziksel yas belirtileri:

• Mide bulantısı
• Ellerde titreme
• Üşümek
• Yorgunluk
• Strese bağlı olarak şeker ve tansiyonda dengesizlik
• Kilo vermek ya da kilo almak
• Bağışıklığın zayıflaması
• Uyku problemleri

Bahsedilen fiziksel yas belirtileri gözlemlenen kişilerin öncelikle dinlenmesi gerekmektedir. Ancak durum ciddiyse vakit kaybetmeden bir doktora görünmekte fayda olacaktır. Elbette fiziksel muayene sonrasında psikolojik destek en önemlisidir. Çünkü fiziksel yas belirtilerinin nedeni de psikolojiktir. Kişinin kendisine gelmesiyle birlikte fiziksel yas belirtileri ortadan kalkacaktır.

Yas ve Kayıp Durumuna Sebep Olabilecek Nedenler

Hayatın olağan akışını bozacak büyük durumlarda bireyin bu durumu kayıp sayması ve yas tutması gayet normaldir. Peki, nedir bu yas tutmaya sebep olacak nedenler?

• İflas
• Bireyin eşinden ayrılması
• Anne-baba ayrılığı
• Anne, baba, eş, çocuk ya da çok bağlı olduğu bir yakınının vefatı
• İşini kaybetmek, işten kovulmak
• Ciddi sağlık problemleri
• Sevdiği birisinin hastalanması

Bu durumlar herkesin başına gelebilecek olaylardır. Yas süreci ister olağan geçsin ister ağır geçsin her zaman bir destek almak faydalı olacaktır. Bayraklı Psikoloji sayesinde yas süreci online görüşmeler ile daha kolay bir şekilde atlatılabilmektedir. Kişilerin bu durumla tek başlarına mücadele etmeleri oldukça yorucu olacaktır.